Thiết kế trường mầm non quốc tế: Mô hình Montessori, Reggio Emilia & STEAM
Trong lĩnh vực giáo dục mầm non quốc tế, thiết kế trường học không chỉ là việc xây dựng cơ sở vật chất mà còn là quá trình chuyển hóa triết lý giáo dục thành không gian thực tế. Hiện nay, ba phương pháp phổ biến và có tầm ảnh hưởng toàn cầu là mô hình Montessori, Reggio Emilia và STEAM. Mỗi mô hình đều mang đặc trưng riêng, từ triết lý giáo dục đến định hướng thiết kế không gian, góp phần tạo nên bản sắc cho các trường mầm non quốc tế. Trong bài viết dưới đây cùng TECO tìm hiểu đặc điểm tổng quan cũng như phong cách thiết kế không gian của từng mô hình giáo dục.
1. Thiết kế trường quốc tế theo mô hình Montessori
Tổng quan phương pháp Montessori
Montessori là phương pháp giáo dục được sáng lập bởi Tiến sĩ Maria Montessori, tập trung vào việc khuyến khích trẻ tự lập, phát triển kỹ năng cá nhân và học thông qua trải nghiệm thực tế. Điểm cốt lõi của mô hình Montessori là “trẻ là trung tâm” – giáo viên đóng vai trò hướng dẫn thay vì giảng dạy trực tiếp, giúp trẻ tự khám phá, tự điều chỉnh và phát triển theo nhịp độ riêng.
Trong bối cảnh giáo dục quốc tế, mô hình Montessori được ưa chuộng nhờ sự linh hoạt và khả năng phát triển toàn diện về trí tuệ, cảm xúc, xã hội và thể chất cho trẻ.
Thiết kế không gian theo mô hình Montessori
Thiết kế trường quốc tế theo mô hình Montessori phải đáp ứng tiêu chí tự do – trật tự – gắn kết thiên nhiên. Một số đặc điểm nổi bật trong không gian Montessori gồm:
- Lớp học mở và phân khu rõ ràng: Mỗi khu vực được bố trí cho các hoạt động khác nhau như toán học, ngôn ngữ, nghệ thuật, vận động. Trẻ có thể tự do lựa chọn hoạt động theo sở thích.
- Nội thất vừa tầm trẻ: Bàn ghế, kệ sách, giá để đồ được thiết kế thấp, giúp trẻ dễ dàng tiếp cận và rèn luyện tính tự lập.
- Vật liệu tự nhiên: Gỗ, tre, vải, đá thường được sử dụng để tạo cảm giác ấm áp, gần gũi.
- Tối ưu ánh sáng tự nhiên: Cửa sổ rộng, không gian mở, giúp trẻ kết nối với thiên nhiên và cảm nhận được nhịp điệu tự nhiên của ngày – đêm.
Đặc điểm thiết kế không gian mô hình Montessori
2. Thiết kế trường quốc tế theo mô hình dạy học của Reggio Emilia
Tổng quan phương pháp Reggio
Triết lý giáo dục Reggio Emilia tập trung phát triển khả năng làm việc nhóm, sự hợp tác, giao lưu của trẻ cũng như kỹ năng giải quyết vấn đề. Trong mô hình này, giáo viên đóng vai trò là người cộng sự, giúp học sinh khám phá mọi thứ và tự do kết nối. Reggio Emilia hướng đến việc giáo dục đội nhóm, giúp học sinh hỗ trợ lẫn nhau để giải quyết vấn đề. Mô hình này còn giúp các em nuôi dưỡng trí tưởng tượng, nghệ thuật và sự hợp tác trong học tập.
Thiết kế không gian theo mô hình Reggio
Không gian trong trường Reggio Emilia được xây dựng để trở thành nền tảng cho sự sáng tạo và hợp tác :
- Studio/Atelier nghệ thuật: Một phòng học chuyên biệt cho hoạt động nghệ thuật, nơi trẻ được thử nghiệm nhiều loại vật liệu và công cụ khác nhau.
- Không gian mở linh hoạt: Tường kính, hành lang rộng, khu vực chung khuyến khích sự kết nối và trao đổi giữa trẻ.
- Tài liệu học tập sống động: Tranh ảnh, sản phẩm học tập của trẻ được trưng bày, tạo cảm giác trẻ được lắng nghe và tôn trọng.
- Thiên nhiên hòa nhập vào lớp học: Vườn cây, khu trồng rau, hồ nước nhỏ giúp trẻ học hỏi thông qua trải nghiệm thực tế.
So với mô hình Montessori thiên về tính cá nhân, Reggio Emilia tạo điều kiện để trẻ học tập thông qua tương tác nhóm và trải nghiệm cộng đồng.
Đặc điểm thiết kế không gian mô hình Reggio Emilia
Xem thêm:
Xu hướng thiết kế trường mầm non quốc tế cho thế hệ tương lai
5 Nguyên tắc cốt lõi trong thiết kế trường tiểu học quốc tế
Khám phá 7 tiêu chuẩn vàng trong thiết kế lớp học mầm non quốc tế
3. Thiết kế trường quốc tế theo mô hình STEAM
Tổng quan phương pháp STEAM
STEAM (Science – Technology – Engineering – Arts – Mathematics) là phương pháp giáo dục hiện đại, tích hợp khoa học và nghệ thuật vào chương trình học. Đối với bậc mầm non, STEAM khuyến khích trẻ tìm hiểu thế giới thông qua khám phá, thử nghiệm và sáng tạo, giúp hình thành tư duy logic song song với phát triển cảm xúc – nghệ thuật.
Mô hình STEAM đặc biệt được các trường quốc tế áp dụng nhờ tính ứng dụng cao, chuẩn bị cho trẻ kỹ năng cần thiết của thế kỷ 21: tư duy phản biện, giải quyết vấn đề, sáng tạo và hợp tác.
Thiết kế không gian theo mô hình STEAM
Đặc điểm nổi bật trong thiết kế trường mầm non theo mô hình STEAM bao gồm:
- Phòng thí nghiệm mini: Không gian cho trẻ thực hiện các thí nghiệm khoa học đơn giản, khơi gợi tò mò và khám phá.
- Maker space (không gian sáng tạo): Khu vực với các công cụ thủ công, vật liệu đa dạng để trẻ tự thiết kế và lắp ráp sản phẩm.
- Tích hợp công nghệ: Bảng tương tác, thiết bị kỹ thuật số, mô hình robot học tập giúp trẻ tiếp cận công nghệ từ sớm.
- Không gian nghệ thuật: Âm nhạc, kịch nghệ, hội họa được tích hợp để cân bằng giữa tư duy khoa học và cảm xúc sáng tạo
Khác với Montessori và Reggio tập trung nhiều vào triết lý giáo dục truyền thống, mô hình STEAM thể hiện tinh thần đổi mới và công nghệ, phù hợp với xu hướng giáo dục toàn cầu hóa.
Đặc điểm thiết kế không gian mô hình STEAM
Kết luận
Trong thiết kế trường mầm non quốc tế, mô hình Montessori, Reggio Emilia và STEAM đều mang lại những giá trị độc đáo. Chẳng hạn, Montessori đề cao tính tự lập và học qua trải nghiệm cá nhân, Reggio khuyến khích sáng tạo, hợp tác, STEAM hướng tới việc kết hợp khoa học – nghệ thuật, chuẩn bị cho trẻ kỹ năng thời đại mới.
Việc lựa chọn mô hình nào phụ thuộc vào triết lý giáo dục mà nhà trường theo đuổi, cũng như mục tiêu phát triển của phụ huynh dành cho con. Tuy nhiên, điểm chung là tất cả các mô hình này đều yêu cầu một thiết kế không gian sư phạm chuyên biệt, nơi kiến trúc, nội thất và môi trường đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành thói quen và tư duy cho trẻ. TECO hy vọng bài viết này đã giải đáp được những thắc mắc xoay quanh điểm khác biệt rõ rệt giữa các mô hình giáo dục về tổng quan triết lý cũng như các bố trí không gian.
